Beheren leefomgeving

Een andere optie is het verbeteren van de algehele voedingstoestand van de bodem. Zo kan men in het leefgebied wildakkers, bladakkers en/of weer uitlopend hakhout in te richten. Als het gaat om het aanvullen van te eenzijdig voedsel is het te overwegen de wild- en bladakkers, aan de hand van grondmonsters, gericht te bemesten.

Mineralen voor reeën aanbieden?
Sinds jaar en dag is het in grofwild leefgebieden gebruikelijk om een mogelijk tekort aan calcium en andere mineralen te compenseren door het verstrekken van mineralenblokken. Hoewel het nut ervan in de praktijk bewezen is blijft het moeilijk uit te leggen en blijven er vragen bestaan.

De eiwitvoorziening van reeën is niet alleen afhankelijk van het eiwitgehalte van het voedsel maar ook van de spijsvertering van reeën. Voldoende ruwvoer en koolhydraten die ter beschikking komen van de bacteriën en darmflora in het darmstelsel zorgen ervoor dat deze bacteriën zich uitbreiden en zelf weer als eiwitbron dienen. De calcium-fosforverhouding van de voeding is daarbij van groot belang: Er moet minstens tweemaal zoveel calcium als fosfor ter beschikking staan.

Via gewassen op rijkere gronden bijvoorbeeld klei in de uiterwaarden komen op een natuurlijke wijze het calcium en de mineralen in de spijsvertering. We zien dat op zoek gaan naar rijke voedselbronnen bijvoorbeeld aan het trekken van edelherten naar uiterwaarden of het aannemen van voedsel van in gebruik zijne akkers en weiden. Ook de reeën vinden deze voedselbronnen door deze in hun leefgebied op te zoeken. Ze snoepen de beste plantendelen. De mineralen worden in hun lichaam gebruikt of opgeslagen waar ze een reserve vormen voor bijvoorbeeld de winter. De dieren zijn mits er geen afrasteringen en andere barrières zijn, goed instaat om zelf de rijkste bronnen te vinden.

Bij het ontbreken van mineralen of het belemmeren van de toegang tot die mineralen verslechterd de hele conditie van de dieren snel ten opzichte van de dieren die dergelijke bronnen wel beschikbaar hebben. Dat kunnen we waarnemen in het gemiddelde gewicht van de dieren.

In het groeiseizoen is er in de groene delen van de planten fosfaat en kalium beschikbaar. De bodemsamenstelling bepaald met name de verhouding kalium:calcium en daarmee de zuurgraad. Die bepaalt vervolgens of de voedingstoffen voldoende beschikbaar zijn voor de planten. Naarmate de bodem zuurder is zullen de voedingstoffen voor de planten en dus voor de reeën minder beschikbaar zijn. In dat geval is het extra toedienen van kalk aan de bodem zinvol. Aanwijzingen voor een niet optimale verhouding van mineralen in de bodem kan worden vastgesteld aan gebrek verschijnselen bij planten. Dit kan nauwkeurig bepaald worden door het nemen van bodem- en gewasmonsters. Bovendien is dit op termijn dus vast te stellen aan de conditie van de dieren.

Calcium dringt met een snelheid van ongeveer 1 cm per jaar in de bodem en het duurt daarom vaak een tiental jaren voordat het effect van de calcium gift in volle omvang zichtbaar wordt. Een alternatief is het aanbrengen van 50 liter compost per 10 m2 per jaar. In de tussenliggende tijd is er nog steeds een voor de reeën minder gunstige mineralen voorraad in de plantendelen. Dit komt met name in de winter tot uiting. De mineralen zijn dan in een minder gunstige verhouding vastgelegd in minder makkelijk te verteren voedsel. Dat betekent dat de voedingsstoffen zoals fosfaten slecht beschikbaar zijn voor de dieren. In die omstandigheden kan het beschikbaar stellen van bijvoorbeeld fosfaten de voedingsbalans verbeteren. Je beïnvloedt dan wel de van nature in het gebied voorkomende reeën en andere dieren en verhoogt aanzienlijk het effect van die populatie dieren op de vaak kwetsbare omgeving!

Een verschijnsel dat wijst op de zoektocht van dieren naar mineralen is de grotere spreiding in de ruimte en het verhoogde aantal verkeersongevallen met reeën in winters met sneeuw. De reeën zijn dan meer dan anders in de bermen en op de weg. Vermoedelijk omdat zij daar strooizout zoeken. Dit is een omstreden verklaring en zou onderzocht moeten worden. Het aanbieden van zout op minder gevaarlijke plekken kan die aanrijdingen met reeën misschien voorkomen.

Zowel in het groeiseizoen als in de winterperiode kan invloed worden uitgeoefend op de voedingsbalans. Die invloed resulteert in evenwichtig voedsel dat eventueel wordt aangevuld met mineralen in de vorm van likstenen.

Met een bewuste en gerichte aandacht voor de mineralen in de leefomgeving van de reeën zal de natuurlijke draagkracht van het gebied vergroten en zal de populatie reeën beter instaat zijn zich te handhaven of zelfs te vermeerderen. Hiervan profiteren niet alleen de reeën. Want ook andere wilde dieren zoals konijnen, muizen, eekhoorns en duiven maken gebruik van deze mineralen. De controle van het gebruik kan niet alleen mooie sporen opleveren maar wellicht ook de beloning in de vorm van een mooie afworpstang!