Reekalveren redden

Veiligstellen betekent het voorkomen van slachtoffers door activiteiten zoals maaien. Reekalveren zijn niet de enige slachtoffers. Voor meer informatie over de effecten van maaien op de fauna, raden we aan onze bronnen  rond maaien te lezen zoals het onderzoek "Wiessen ernteprocessen und die wirkung auf die fauna".

In de maanden maart tot juni krijgen veel dieren hun jongen. Het verstoren, vastzetten of verplaatsen van dieren is alleen toegestaan als er op korte termijn een bedreiging is, bijvoorbeeld als het gras de volgende dag gemaaid wordt. Om slachtoffers te voorkomen, worden de dieren opgespoord, in veiligheid gebracht en wordt voorkomen dat ze voordat er gemaaid wordt terugkeren in het perceel. Dit vorkomen dat de dieren terugkeren in het perceel noemen we vastzetten.

Traditionele methoden om reekalfjes te verstoren zijn inefficiënt voor modern landschapsbeheer. Daarom worden steeds vaker warmtebeeldsensoren ingezet om de dieren of hun nesten te detecteren, bijvoorbeeld door droneteams met natuurdrones.

De combinatie van warmtebeeldsensoren, GPS-techniek en drones maakt het mogelijk om hotspots te lokaliseren en door te geven aan de veiligstellers of besturing van de machines. Hierdoor kunnen de betrokkenen reageren op de verblijfplaats van dieren en slachtoffers voorkomen. Met de informatie kunnen zij bijvoorbeeld bepalen of zij de dieren in veiligheid gaan brengen, van Binnen naar Buiten gaan Maaien of de locaties niet bewerken.

Zodra de locaties van de hotspots bekend zijn, begint het veiligstellen. Het in veiligheid brengen kan op de volgende manieren gebeuren:

• Het perceel of een deel ervan niet bewerken.
• De hotspot lokaliseren, analyseren en delen met de maaier.
• Het nest of dier vastzetten.
• Het dier of nest verplaatsen en eventueel vastzetten.

Het droneteam van Kenniscentrum Reeën geeft de voorkeur aan het vastzetten van het reekalf onder een mand, er vervolgens omheen maaien en het reekalf vrijlaten na het maaien.

Niet bewerken (deel) perceel
Niet bewerken is vaak geen optie. Wel kunnen er redenen zijn om delen van een perceel niet te bewerken. Dan is het zaak die plekken door te geven. Markeren van die plekken in het perceel leidt in veel gevallen tot verstoring van de aanwezige dieren. Wel kunnen de locaties gedeeld worden met de veiligsteller(s) of andere betrokkenen.

Hotspots lokaliseren
Een ervaren droneteamlid gaat een inschatting maken van wat er is gedetecteerd. De piloot kan bijvoorbeeld met de dronecamera proberen te laten zien wat er is gevonden. Een waarnemer kan op basis van de kenmerken van de hotspot proberen te raden wat er is gelokaliseerd. Het meest effectief is het begeleiden van de veiligstellers naar de hotspots.

Verplaatsen of vastzetten reekalveren
Vastzetten is het beschermen van een dier of nest door een kooi, mand of kist om het dier of nest te plaatsen met als doel te voorkomen dat het dier in een te bewerken perceel gaat.

Om reekalveren vast te zetten is het belangrijk te weten waar reeën zich ophouden. Dat kan door het gedrag van de reegeiten te observeren. In de weken om de geboorte bewaakt en verdedigt de reegeit de plek met de reekalveren. Als een reegeit zich opvallend laat zien maakt dat aannemelijk dat er reekalveren in het perceel zijn. De reegeit en het reekalf komen dagelijks met enige regelmaat slechts kort bij elkaar. In de tussentijd verstopt het reekalf zich en vertrouwt op de schutkleuren en het weinig afgeven van geur. Die plek opsporen met een natuurdrone geeft een hotspot en is een concrete aanwijzing dat er een reekalf of ander warm object in het perceel ligt.

De aanwijzing is het moment dat de veiligsteller met hulpmiddelen het reekalf gaat veiligstellen.

Zorg dat het dier zo min mogelijk met vreemde voorwerpen in aanraking komt.
Het in veiligheid brengen van reekalveren veroorzaakt veel stress en kan storende geuren afgeven. 25% van de veiliggestelde reekalveren wordt zonder deze maatregelen door de moeder verstoten. Dit percentage kan worden verlaagd door ervoor te zorgen dat de jonge dieren door de reegeit herkend worden. Dit kan worden bereikt door het reekalf zo min mogelijk met vreemde voorwerpen in aanraking te laten komen. Pluk daarom voordat je het reekalf oppakt lang gras of bladeren en zorg dat deze tussen het dier en de hulpmiddelen komen.
Gebruik tijdens het opsporen en in veiligheid brengen geen nieuwe handschoenen maar gebruik handschoenen, dozen, zakken en ander gereedschap die buiten de verpakking in de buitenlucht zijn bewaard.

Om het reekalf te vinden en adequaat op te pakken is het belangrijk dat het reekalf in enkele weken leert steeds beter, plotseling, te vluchten en na een korte vlucht zich te laten vallen en drukken. Ze blijven graag in de voor hen vertrouwde omstandigheden. Daardoor laten ze een onopvallend geurspoor achter. Waardoor predatoren moeite hebben om hen te vinden.

Dit gedrag kan tot eind juli optreden. Dit maakt het voor de veiligsteller in de weken na de geboorte steeds moeilijker om het reekalf vast te zetten of te verplaatsen. Het is effectief om bij het veilgstellen er vanuit te gaan dat het reekalf al kan vluchten en zich drukken. Dat betekent klaar zijn om het dier te pakken of de mand over het dier te plaatsen voordat het is gevonden. Wij oefenen dat door onder winderige omstandigheden een ballon onder een mand te gaan vangen.
Als het vastzetten of veiligstellen niet lukt is het zaak de situatie aan de maaier door te geven zodat deze extra goed oplet.

Ondanks al deze maatregelen komt het toch nog voor dat reekalveren tussen het moment van veiligstellen en het bewerken terug gaan in het te bewerken perceel. Daarom bevelen wij aan direct na het in veiligheid brengen met het maaien of de andere werkzaamheden te beginnen.

Daar waar niet met drones mag worden gevlogen kan met vrijwilligers de percelen worden afgezocht. Helaas worden dan niet alle reekalveren gevonden.