De reeën in Nederland profiteren enorm van grote variatie aan natuurlijke leefomstandigheden. Dat wordt bevorderd door beheer dat streeft naar natuurvriendelijke randen en bermen. Kenmerkend voor natuurvriendelijke randen zijn het bodemleven en de insecten. Bodemleven en insecten zijn afhankelijk van wilde planten. En planten zijn het voedsel voor de reeën. Daarnaast zijn de insecten goed voor de bestuiving van onze voedselgewassen, voor het onderdrukken van plagen en als voedsel voor vogels.

Boeren en natuurbeheerders zoeken daarom naar maatregelen om insecten te helpen. Hieronder volgt de samenvatting van het in 2018 verschenen rapport 'Beheermaatregelen voor insecten in graslanden in midden Friesland'.

Elk insect heeft zo diens eigen plant en plantendelen nodig zoals bloemen, bladeren en afgestorven plantendelen als essentiële leefomstandigheden. Veel van de insecten leggen hun eitjes op planten. Aan planten is geen gebrek! Maar de rupsen die uit de eitjes komen hebben wel voldoende tijd nodig om te groeien, te verpoppen en te overwinteren. Voor sommige soorten duurt die volledige levenscyclus wel elf maanden, bijvoorbeeld bij het oranjetipje. Andere soorten overwinteren als vlinder. Ook die hebben een veilige plek nodig bijvoorbeeld in een ruige rand, berm of het struikgewas. Tot slot heeft een vlinder een overvloed aan bloeiende kruiden nodig als bron van voedsel in de vorm van stuifmeel en nectar.

Beheren
Onderzoek maakte het mogelijk om van een aantal beheermaatregelen in te schatten wat de effecten zijn op dagvlinders, bijen en bodem bewonende insecten. De conclusie is dat gefaseerd maaien ook zonder de speciale aanleg van een bloemenrand, leidt tot een positief effect op de aantallen en variatie in soorten kruiden en insecten.

Gefaseerd maaien betekent dat bij elke maaibeurt ten minste 15%, (maar liever meer!) van de oppervlakte blijft staan. Daardoor zorg je ervoor dat er ook na het maaien nog nectarplanten, waardplanten en schuilplekjes aanwezig zijn. De overgang van korte naar langere vegetatie is bovendien voor de insecten van belang vanwege de beschutting en de mogelijkheid op te warmen. Het makkelijkst is het laten staan van een deel van elk perceel, maar je kunt er bijvoorbeeld ook voor kiezen stukken te laten staan waar op dat moment veel bloemen bloeien of de gewenste kruiden staan. Of te bepalen waar een extra maaibeurt nodig is bijvoorbeeld daar waar de vegetatie erg hoog wordt en gaat liggen. Hoe kronkeliger het maaipatroon en dus begrenzing hoe meer resultaat, omdat je meer variatie in de langere randlengte creëert. Het gefaseerd maaien van bijvoorbeeld slootkanten en bermen doe je door een minimaal de helft (in lengte) alleen in mei te maaien en de andere helft (in lengte) in de nazomer (september) te maaien. Al het maaisel wordt elders gecomposteerd voor hergebruik.

Plan dit gefaseerde maaien zodat het schonen van de sloot er zo min mogelijk mee in de knel komt. En probeer zo goed mogelijk rekening te houden met de ecologie van de insecten. Als algemene richtlijn kan worden aangehouden dat je het beste kunt maaien als de insecten vliegen en dus kunnen wegvliegen. Dat kunnen ze niet als het koud of nat is. Het geschikte moment is daarom later op de dag, bij zonnig weer en niet ’s nachts of als het regent!

Het is dus de kunst de biodiversiteit te behouden en te verbeteren. Vaak is verschralen niet het doel van het beheer! Je begint dan direct met het invoeren van gefaseerd maaien. Bepaal dus lokaal wat er met het maaisel moet gebeuren! Is het wel de bedoeling te verschralen voer dan het maaisel binnen 2-3 dagen af.

Om het optimale resultaat te krijgen voor de dieren en gewenste planten kun je beter:

• Niet ongewenste kruiden doodspuiten voordat er ingezaaid wordt
• Niet de vlek of rand voor 100% maaien
• Niet maaisel, hekkelspecie of bagger op de rand deponeren
• Niet de rand bemesten
• Niet de rand klepelen
• Niet de rand beweiden of na beweiden

Maaien gebeurt traditioneel grootschalig en snel. Wil je een zo groot mogelijke soortenrijkdom houden en krijgen en wil je slachtoffers van maaien voorkomen kun je beter:

• De maaimachine afstemmen op maaien met behoud fauna
• Gefaseerd maaien voor soortenrijkdom
• Plan de werkzaamheden met vrijwilligers
• Voorkom slachtoffers activiteiten evt:
  • Vreemdmaken
  • Van binnen naar buiten maaien
• Neem de tijd! De snelheid aan doel aanpassen!
• Beloon de maaier voor wat deze heeft gered

Lees voor uw keus van de maaimachine: Mähtechnik und Artenvielfalt